درمان فلج بعد از سکته مغزی
در سراسر جهان، بیمارانی با تجربه سکته مغزی خفیف تا حاد، به بیمارستان مراجعه می‌کنند که فلج اندام را در بخش خاصی از بدن، به عنوان تبعات مهم این بیماری به دوش می‌کشند. اما شناخت راهکار‌هایی برای درمان فلج بعد از سکته مغزی، اهمیت بسیار زیادی برای این بیماران و خانواده‌های آنان دارند. با توجه به پیشرفت علم نوین و همچنین آگاهی از روش‌های طب سنتی، می‌توان درمان فلج بعد از سکته مغزی را در طول مدت زمان کوتاهی انجام داد. در این مقاله اطلاعات کاملی درباره راهکار‌های مؤثر در درمان فلج را ارائه می‌کنیم.
فاجعه‌ای به نام سکته مغزی
سکته مغزی، بر اثر تداخل گردش خون در مغز شکل می‌گیرد. سکته مغزی در دو نوع پدید می‌آید که در هر دو نوع، نوع جریان خون در مغز دخیل می‌باشد. در سکته مغزی ایسکمیک، عروق خونی موجود در مغز، بر اثر عواملی بسته می‌شود و جریان خون در مویرگ‌های کلی مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد، لذا در این صورت، اکسیژن کافی به بخش‌های خاصی از مغز نرسیده و سکته مغزی رخ می‌دهد.
در سکته مغزی هموراژیک، خونریزی در سلول‌های مغزی رخ می‌دهد. با پاره شدن بخشی از مویرگ‌های مغز، گردش خون در تمام بخش‌های مغزی انجام نمی‌شود و در نتیجه بخشی از مغز در اثر عدم اکسیژن‌رسانی، مرگ سلول‌های عصبی را تجربه می‌کند. در این صورت نیز سکته مغزی به میزان شدیدتری رخ می‌دهد.
با توجه به عدم کارکرد درست بخش‌هایی از مغز که در اثر عدم خونرسانی و بالطبع اکسیژن‌رسانی صورت می‌گیرد، توان حرکتی افراد مبتلا به این عارضه، تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
علل سکته مغزی و تبعات آن
علل مختلفی برای به وجود آمدن سکته مغزی وجود دارد که بیشترین میزان آن، به نوع سبک زندگی بستگی دارد. فشار خون بالا، دیابت، کلسترول بالا، بیماری‌های قلبی، چاقی و سبک زندگی ناسالم از عوامل مهم برای ایجاد سکته مغزی می‌باشند.
شدت سکته مغزی، طبیعتا منجر به تحقق صدمات فیزیکی و فلج بیشتر در فرد می‌شود. احتمال بروز فلج در اندام‌های مختلف فرد، با شدت سکته مغزی و زمان اقدام به درمان آن، ارتباط مستقیمی دارد. با ابتلا به این عارضه، طبیعتا بخشی از مغز که در اثر این اتفاق، آسیب دیده است، سبب ایجاد فلج در اندام‌های مرتبط با آن می‌شود. انواع فلج‌های شایع بعد از سکته مغزی به قرار زیر هستند:
همی پلژی (Hemiplegia) یا فلج یک سمت بدن
این نوع فلج، به عدم توانایی حرکت در سمت راست یا چپ بدن منجر می‌شود. در این نوع فلج، با توجه به آسیبی که در توانایی حرکت سمت خاصی از بدن اعمال می‌شود، نیمکره مغزی مرتبط با آن سمت، دچار مشکل می‌شود. به عبارتی اگر آسیب در نیمکره راست مغز صورت بگیرد، فلج یا ضعف اندام‌های حرکتی سمت چپ بدن به وجود خواهد آمد. این نوع فلج، برای سکته‌های مغزی شدید اتفاق می‌افتد.
همی پارزی (Hemiparesis) یا ضعف حرکتی یک سمت بدن
این نوع فلج نیز مشابه فلج همی پلژی است با این تفاوت که فرد می‌تواند تا حدی، به حرکت اندام‌های یک سمت از بدن که در اثر سکته آسیب دیده، بپردازد. این نوع فلج نیز یک سمت از بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد که در اثر سکته مغزی خفیف به وجود می‌آید.
پاراپلژی (Paraplegia) یا فلجی پاها
در این نوع فلجی، هر دو پای فرد مورد نظر فلج می‌شود که به سبب آسیب به نخاع و یا سکته مغزی در قسمت‌های پایین مغز به وجود می‌آید. فرد با مبتلا شدن به این نوع فلجی، حرکت پا‌های خود را از دست می‌دهد اما سایر اندام‌های او، کاملاً سالم می‌باشند.
کوادری‌پلژی (Quadriplegia) یا فلجی دست و پا
این نوع فلج باعث عدم توانایی حرکت در هر چهار اندام بدن (دست‌ها و پاها) می‌شود. عارضه موردنظر، معمولاً ناشی از آسیب به بخش‌های بالایی نخاع یا سکته‌های مغزی شدید است که طبیعتا بخش‌هایی از مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد که با اندام‌های حرکتی دست و پا در ارتباط می‌باشند و در نتیجه فلجی در دست و پا را به وجود می‌آورد
فلج صورت (Facial Paralysis)
در سکته مغزی که بخش نیم کره مغز آسیب می‌بیند و اعصاب صورت در پی این آسیب، تحت تأثیر قرار می‌گیرد، منجر به افتادگی یک طرف صورت می‌شود. در این هنگام، فرد مشکلاتی را در لبخند زدن، صحبت کردن و… در یک طرف صورت خود خواهد داشت.
فلج زبان (Dysarthria)
در این نوع فلج، فرد مبتلا، توانایی کنترل عضلات زبان و دهان برای تولید صدا‌ها و صحبت کردن را نخواهد داشت. این نوع فلجی بیشتر در سکته مغزی که در نواحی نزدیک به مرکز کنترل گفتار رخ داده است، اتفاق می‌افتد و منجر به از کارأفتادن زبان فرد می‌شود.
انواع روش‌های درمان فلج بعد از سکته مغزی
برای درمان فلج بعد از سکته مغزی، فقط نیاز است تا نوروپلاستیسیته انجام شود. نوروپلاستیسیته یک فعالیت کارکردی مهم است که با فعال شدن در بخش سالم مغز، می‌تواند منجر به بازپس‌گیری توانایی حرکت در اندام‌های فلج شده گردد.
به طور طبیعی، مکانیسم نوروپلاستیسیته می‌تواند بخش آسیب دیده مغز را الزام به ساخت عصب‌هایی در بخش سالم مغز نماید. در این صورت عصب‌های جدید ایجاد شده در بخش سالم مغز، مدیریت حرکتی اندام‌های فلج شده را برعهده می‌گیرند و فرد دوباره می‌تواند به طور کامل یا حدودی، سلامتی از دست رفته خود را به دست آورد. تحریک فعالیت نوروپلاستیسیته، با استفاده از روش‌های مختلف درمانی صورت می‌گیرد که امروزه در کل جهان از این روش‌ها برای درمان حدودی یا کامل فلج استفاده می‌کنند.
از روش‌های تضمینی در این زمینه می‌توان به وارد زیر اشاره کرد:
درمان پزشکی
در این روش، دارو‌هایی برای افزایش گردش خون در بخش آسیب دیده مغز استفاده می‌شود که بتواند علاوه بر افزایش سرعت جریان خون در مغز، در اندام‌های فلج نیز به خوبی گردش کرده و مانع از ایجاد لخته در آن‌ها شود. داروهای ضدانعقاد خون برای درمان فلج بعد از سکته مغزی استفاده می‌شوند و می‌توانند در کنار روش‌های دیگر، در درمان واقعی مؤثر باشند.
فیزیوتراپی
از اصلی‌ترین روش‌های درمان فلج بعد از سکته مغزی، فیزیوتراپی است. چون این روش، فقط بر روی حرکت اندام‌های فلج تمرکز دارد و می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های خاص حرکتی برای اندام آسیب دیده، مغز را برای فعالیت نوروپلاستیسیته آماده کند.
در فیزیوتراپی، اندام‌های فلج بیمار توسط فیزیوتراپیست، حرکت می‌کند و با تداوم این حرکت، مغز می‌تواند به مرور زمان، قدرت حرکت دادن اندام‌ها را برعهده بگیرد. در صورت تحقق این امر، یک نوروپلاستیسیته کامل و نتیجه بخش صورت گرفته است.
تکنیک‌هایی که برای درمان فلج بعد از سکته مغزی در فیزیوتراپی استفاده می‌شوند شامل تکنیک‌های تقویت عضلات، تقویت تعادل و همچنین یادگیری دوباره حرکت اندام‌های دست و پا می‌باشند. این تکنیک‌ها توسط متخصص فیزیوتراپی، حداقل بعد از گذشت حدود ۲۴ ساعت از سکته مغزی انجام می‌گیرد. هرچقدر در انجام فیزیوتراپی به صورت سرعتی عمل شود، به همان اندازه نیز فرد می‌تواند نتیجه بهتر و سریع‌تری را از درمان دریافت کند.
برنامه معینی و منظمی برای انجام فیزیوتراپی فرد بیمار تعیین می‌شود که بهتر است حداقل پنج مرتبه در هفته به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه، برای فیزیوتراپی درنظر گرفت.
کاردرمانی
در این روش، فرد بیمار مهارت‌های روزمره مانند بلند شدن، نشستن، گرفتن اشیا، لباس پوشیدن و… را به‌صورت تخصصی می‌آموزد. طبیعتا اندام فلج شده فرد، برای انجام این کار‌ها با مشکلات جدی روبرو است که کاردرمانی می‌تواند به مرور زمان، این امر را محقق سازد و به تشکیل فعالیت نوروپلاستیسیته مغز کمک کند.
تحریک الکتریکی
یکی دیگر از روش‌های محبوب در درمان فلج بعد از سکته مغزی، می‌توان به تحریک الکتریکی عضلات فلج شده اشاره کرد. با استفاده از جریان الکتریکی ضعیف روی عضلات اندام آسیب دیده، فعالیت نوروپلاستیسیته به خوبی انجام می‌شود. با انجام تحریک الکتریکی، انقباضات عضلات آسیب دیده، سریعاً و به طور مکرر انجام می‌شود تا بازسازی سلول‌های عصبی حرکت دهنده آن در مغز صورت بگیرد.
طب سوزنی
با توجه به شواهد علمی معتبر از تحقیقات پزشکی جهان، طب سوزنی توانسته است یکی از راهکار‌های مهم برای درمان فلج بعد از سکته مغزی شناخته شود طب سوزنی به‌صورت تحریک الکتریکی عمل می‌کند با این تفاوت که جریان‌های عصبی انشعابی از مغز به اندام فلج شده را تحریک می‌کند. این کار با فرو کردن سوزن نازک در پوست صورت می‌گیرد.
طب سوزنی با تأثیر در افزایش نوروپلاستیسیته، می‌تواند جریان انرژی را در قسمت‌های آسیب دیده مغز نیز فعال نماید که در نتیجه توانایی حرکت اندام آسیب دیده را ممکن می‌سازد. برای درمان فلج بعد از سکته مغزی، از تکنیک‌های مختلف طب سوزنی استفاده می‌شود که انتخاب و استفاده از هر تکنیک، طبق تشخیص دکتر طب سوزنی و شرایط بدنی فرد بیمار، انجام می‌گیرد. تکنیک‌های زیر برای درمان فلج با طب سوزنی، شایع می‌باشد:
- تکنیک طب سوزنی کلاسیک برای هدف قرار دادن نقاط خاصی از بدن جهت فعال‌سازی جریان انرژی در بخش آسیب دیده بدن
- تکنیک الکترواکوپانکچر که ترکیبی از طب سوزنی کلاسیک و تحریک الکتریکی می‌باشد تا جوابدهی درمان سریعتر و بهتر صورت بگیرد.
- تکنیک سوزنی گوش که به تحریک قسمت‌های خاصی از گوش با سوزن می‌پردازند تا اصلی مرکزی بخش آسیب دیده را ترمیم و درمان کند.
انواع تأثیر طب سوزنی در درمان فلج بعد از سکته مغزی
طب سوزنی با توجه به تجارب درخشان و مؤثری که در درمان فلج بعد از سکته مغزی داشته است، مزایای زیر را برای بیماران به وجود می‌آورد و درمان آنان را سریعتر و ریشه‌ای‌تر انجام می‌دهد.
- افزایش جریان خون
خونرسانی به قسمت آسیب دیده مغز و گردش خون در این قسمت، تأثیر بسزایی در درمان فلج بعد از سکته مغزی دارد که طب سوزنی، تمرکز ویژه‌ای به این امر اعمال می‌کند.
- بازسازی سلول‌های عصبی
برای فعالیت مکانیسم نوروپلاستیسیته، طب سوزنی تأثیر بسزایی دارد و می‌تواند بازسازی سلول‌های عصبی قسمت آسیب دیده مغز را بهتر و سریعتر انجام دهد.
- کاهش گرفتگی عضلات
طب سوزنی، مشکلات گرفتگی عضلانی که برای بسیاری از افراد مبتلا به سکته مغزی به وجود می‌آید را رفع می‌کند.
- تقویت اعصاب
طب سوزنی با عملکرد‌های حرکتی، اندام‌های آسیب دیده را با فعال‌سازی سیستم عصبی آن‌ها در مغز، بهبود می‌بخشد.
نکات مهم در درمان فلج بعد از سکته مغزی
در صورت اقدام به درمان فلج بعد از سکته مغزی، لازم است که فرد آسیب دیده و خانواده او، به نکاتی که در ادامه ارائه می‌کنیم توجه نمایند. این نکات می‌تواند روند درمان را سریعتر کنند و بهبود کاملی را برای افراد مبتلا ایجاد نمایند.
- بیمار باید رژیم غذایی مناسبی داشته باشد و از مصرف غذا‌های با کلسترول بالا خودداری نماید.
- فشار خون بیمار باید در روز چندبار چک شود و در حد تعادل قرار بگیرد، به‌صورتی که بیش از ۱۳۰ روی ۹۰ نباشد.
- بیمار از مصرف انواع دخانیات به‌صورت سیگار اجتناب نماید و نوشیدنی‌های الکلی مصرف نکند.
- بیمار نباید به مدت زمان طولانی دراز بکشد و در طول روز، چندین بار به وضعیت نشسته و درازکش تغییر حالت دهد.
- در هنگام جابجایی و انتقال بیمار، او را از بازو‌ها نگه ندارید چون در این حالت، ریسک دررفتگی شانه بالا می‌باشد. برای جابجایی بهتر است تکنیک‌های ارائه شده از سوی دکتر فیزیوتراپیست را استفاده کنید.
- شرکت در جلسات ورزشی، فیزیوتراپی و… را در کنار مصرف داروهای تجویز شده پزشک انجام دهید.
- برای جلوگیری از زخم بستر، از تشک‌های مواج برقی و غیر برقی استفاده نمایید.
نکاتی مهم در استفاده از روش طب سوزنی
برای بهره‌مندی از مزیت طب سوزنی در درمان فلج بعد از سکته مغزی، لازم است که در انتخاب دکتر دقت نمایید. دکتر طب سوزنی که در این زمینه فعالیت می‌کند، لازم است که از تخصص بالایی برخوردار باشد و تکنیک‌های مؤثر در درمان موردنظر را با توجه به شرایط بدنی بیمار، مورد استفاده قرار دهد. در این صورت بیمار می‌تواند نتیجه دلخواه را از این نوع درمان در مدت زمان کوتاه تجربه نماید.
دکتر ترابی متخصص طب سنتی و طب سوزنی، در کلینیک دکتر ترابی واقع در تهران به درمان تخصصی فلج بعد از سکته مغزی می پردازد و با استفاده از تجارب و تخصص خود در این زمینه، همواره رضایت بیماران را برانگیخته است.
سخن نهایی درمان فلج بعد از سکته مغزی
یکی از عوارض دردناک سکته مغزی، فلج اندامی می‌باشد که با توجه به شدت سکته و قسمت آسیب دیده مغز، فلجی را در اندام‌های مختلفی از بدن محقق می‌سازد. کلینیک دکتر ترابی با ارائه روش‌های مؤثر برای درمان فلج بعد از سکته مغزی، اطلاعات جامعی را در اختیار شما قرار داد. متقاضیان می‌توانند برای بهره‌مندی از ویزیت دکتر ترابی، با شماره‌های ارتباطی در تماس باشند.
دریافت مشاوره رایگان !
برای اطلاع بیشتر از درمان فلج بعد از سکته مغزی با دکتر ترابی تماس بگیرید.
سؤالات متداول درمان فلج بعد از سکته مغزی
- چه مدت بعد از سکته مغزی می‌توان درمان را شروع کرد؟
بهترین زمان برای شروع درمان، بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از سکته مغزی است. هرچه زودتر درمان آغاز شود، شانس بهبودی بیشتر خواهد بود، اما استفاده از این روش‌ها برای درمان می‌تواند در هر زمانی انجام بگیرد.
- آیا فلج ناشی از سکته مغزی قابل درمان است؟
بله، بهره‌مندی از درمان کامل به عوامل مختلفی از جمله شدت سکته، ناحیه آسیب‌دیده مغز، سن بیمار و نوع درمان بستگی دارد. بسیاری از بیماران با توانبخشی منظم و روش‌های مکمل مانند طب سوزنی، تا حد زیادی بهبود پیدا می‌کنند.
- آیا طب سوزنی واقعاً در بهبود فلج ناشی از سکته مؤثر است؟
بله، تحقیقات نشان داده‌اند که طب سوزنی در ترکیب با فیزیوتراپی می‌تواند نتیجه مؤثری در بهبود عملکرد حرکتی، کاهش اسپاسم و افزایش کیفیت زندگی بیماران داشته باشد.
